Met december op de kalender, is het alweer bijna het einde van een jaar. Een jaar waarin we twee keer naar het stemhokje konden om een keuze te maken uit kandidaten die voor ons als volksvertegenwoordiger in waterschap, provincie (en getrapt Eerste Kamer) – en in november voor de Tweede Kamer – willen zitten. De uitslag was in november verrassend; forse verschuivingen bij de verschillende partijen. Dat hebben we eerder gezien bij de opkomst van Pim Fortuin aan het begin van dit millennium. En enkele jaren geleden met de forse stemmenwinst van Forum voor Democratie. Tijdens de verkiezingen van de Provinciale Staten in maart was nieuwkomer Boer Burger Beweging de grote winnaar. Met 16 zetels in de Eerste Kamer werd deze partij een partij van belang. Met de Tweede Kamer verkiezingen wist de PVV van Geert Wilders bijna te verdubbelen en kwam de absolute nieuwkomer Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt met veel zetels in de kamer. Mede door de samenwerking van GroenLinks/PvdA is deze (nieuwe) partij de tweede partij in aantal zetels geworden in Nederland. De oude regeringspartijen moesten flink zetels inleveren.
In Langezwaag was de uitslag van 22 november GL/PvdA 12%, PVV 23%, VVD 12%, NSC 16% en BBB 17%. Ook hier dus flinke verschuivingen. Een buitenlandse journalist merkte op dat de Nederlandse kiezer op drift is geraakt, gezien de steeds forse verschuivingen. Dan is de vraag, waardoor is de kiezer dan op drift geraakt? Buitenlanders denken dat Nederland een ‘rijk en welvarend’ land is. En kijkend naar andere landen in de Europa en de rest van de wereld is dat misschien ook wel zo. Wat is de reden dan dat de Nederlandse kiezer dat ‘gave land’ dan zo niet allemaal ervaren? De werkloosheid is historisch laag. De gezondheidszorg is gemiddeld goed maar zal zich aan moeten passen aan de veranderende demografie en de betaalbaarheid. Ook het onderwijs is gemiddeld goed, maar de snelle digitale ontwikkelingen en afnemende taalvaardigheden vragen aandacht. En de goede veiligheid op het platteland, het blijft wel opletten.
“Wat gaat niet goed in Nederland?” schreef journalist Niels Klaassen van het AD als reactie op de grote verkiezingswinst van de PVV. Ten eerste het gebrek aan betaalbare huur- en koopwoningen. Dat zou in Langezwaag niet hoeven te gelden met de uitbreiding van 16 woningen. Ook migratie is een belangrijk onderwerp. Migratie is de verzamelnaam voor mensen uit het buitenland die hier komen werken (tijdelijk uit Europese landen), studeren (tijdelijk), vluchtelingen voor oorlogsgeweld of onderdrukking en de economische vluchtelingen en de gelukszoekers. De laatste twee groepen wekken de meeste weerstand op met beelden van overvolle opvanglocaties in Ter Apel en Budel. Mensen zien dat deze grote toestroom van mensen niet vol te houden is en koppelen daaraan de woningnood en de terechte of onterechte koppeling aan de toename van criminaliteit. Wat ook zeker mee heeft geteld voor de grote winst van de PVV, is dat er strategisch is gestemd toen Geert Wilders niet meer op voorhand werd uitgesloten van regeringsdeelname en hij plotseling een veel mildere toon liet horen.
Voor klimaat, water en natuur (stikstof) waren de credits dit voorjaar voor de BBB die met eclatante winst in alle provinciale colleges opdook. Ondanks dat de oplossingen voor verbeteringen of veranderingen in beleid nog onzichtbaar zijn om de forse doelen te benaderen, speelden deze items geen hoofdrol meer bij de verkiezingen in november en de BBB werd weer een kleine partij. Gevestigde partijen in en rond het politieke midden hebben de dienst uitgemaakt in de diverse regeringen en zijn ook succesvol geweest om Nederland op vele internationale lijstjes bij de beteren van de klas te zetten. Tegenwoordig zijn het onderwerpen in de waan van de dag die een partij enorm kunnen laten stijgen en ook dalen, als die aandacht weer plaats maakt voor een ander item. Teleurstellingen omdat jarenlang beleid niet van de ene op de andere dag kan worden gewijzigd. Europese verdragen, grondwetten en ingewikkelde regelgeving en wetten kunnen in een coalitieland die met democratische principes zijn samenleven vindt, staat dat in de weg. Ik denk dat ik mij voor de langere duur toch wel het prettigst voel in Nederland.
Prettige kerstdagen en alle goeds voor 2024 !
Hielke
